Thuở xa xưa, không rõ khoảng thời gian nào, chỉ nghe những Già làng kể lại, Rừng Kon Ka Kinh đang tươi tốt và đầy sức sống bỗng một ngày trời thay đổi, không biết bao nhiêu con trăng đi qua, đi lại trên đầu mà không kiếm lấy được một hạt mưa.
Ngày ngày, trời nắng như cầm lửa hất xuống các bản làng Ba Na và núi rừng Kon Ka Kinh. Dưới suối, nước như trốn đi đâu cả, đất đai, nương rẫy của bản làng đã khô cằn, nứt nẻ, sần sùi như da con cóc. Cả bản làng Ba Na trông cậy vào rừng để kiếm cái ăn cứu đói nhưng rừng giờ cũng đã cháy khô, cây cối ngả sang một màu cùng với màu trời đỏ rực.
Làng Đêkjiêng lúc đó có Bli và H’du là một đôi thanh mai trúc mã, trai tài, gái sắc vẹn toàn, đã thề non hẹn biển yêu nhau thủy chung không thể xa rời. Bản làng Ba Na ví hai người gắn bó với nhau như con ong cần cái hoa để làm mật, con cá cần nước để bơi, như con chim cần trời xanh để tung cánh, cuộc sống hai người không thể thiếu nhau.
Năm nay, trời càng hạn nặng hơn nữa, cây lúa, cây bắp trên nương chết khô hết. Bản làng bao nhiêu ngày qua chẳng có cái gì để bỏ cái bụng trống trơn. Bli và H’du cũng vậy, trong nhà cả hai đều không còn gì để ăn, cũng không có nước để uống, cả hai dành theo dân làng đi vào trong rừng Kon Ka Kinh để mong tìm được cái gì để ăn và nước để uống cho gia đình.
Tìm mãi, tìm mãi cũng không thể kiếm được thức ăn, nhìn lại, hai người đã vào sâu trong rừng mà không hay biết. Càng đi, càng mệt, cơn đói cồn cào trong ruột, trong gan. Cái chân như không muốn nghe lời, không muốn đi nữa, cả hai ngồi lại nghỉ trên tảng đá. Cái mắt đưa nhìn lên trời đỏ rực, nhìn lâu cái đầu muốn đau theo muốn xỉu. Cái miệng khát khô cả, Bli nói với H’du: “Nàng ngồi ở đây để ta đi tìm kiếm nước cho vào miệng chứ cái miệng khô không chịu nổi rồi, khát quá rồi H’du ơi!”.
Trong lúc Bli đi tìm nước uống, thấy bên bờ đất có nhiều bươm bướm đậu, đoán là sẽ có nước ngầm ở trong, chàng dùng dao chặt một thanh lồ ô cắm sâu vào nền đất, nước từ từ chảy ra, chàng mừng rỡ dùng lá rừng hứng từng giọt nước mang về cho H’du.
Khi mang nước trở về, chàng nghe tiếng H’du gọi đầy vui sướng gọi to: “Bli ơi, chàng lại đây xem này, em tìm thấy xung quanh tảng đá này có 4 dây củ mài, thân của nó dài và to lắm, chắc là củ lớn lắm, Giàng thương chúng mình rồi, chàng ơi!”.
Bli vội mang nước cho H’du uống, rồi dặn: “Nàng đi tìm thêm xung quanh đây xem có còn dây nào nữa không, để ta dùng dao đào lấy 4 củ này mang về cho bố mẹ!”.
Chàng hì hục đào mãi, đào mãi, cả nửa ngày trời mới được 4 củ mài rất lớn. Ngẩn lên trời đã về chiều lúc nào không hay. Bli cất tiếng gọi H’du: “H’du ơi, nàng đâu rồi, ta đã đào được củ mài rồi, chúng ta mang về để bố mẹ ăn cho đỡ đói thôi”. Nhưng chàng gọi mãi, gọi mãi mà không thấy tiếng H’du trả lời, nỗi sợ dâng lên trong lòng, “ Có khi nào nàng mãi đi tìm dây củ mài mà bị con hổ, con gấu bắt đi rồi không”, Bli lo lắng và thầm nghĩ trong bụng.
Tìm H’du không thấy, gọi cũng không thưa, chàng thất vọng, buồn bã ngồi bệt xuống đất, trong con mắt chàng nước cứ tuôn ra dân trào. Bỗng nhiên, từ trong rừng sâu xuất hiện con Dúi, Heo rừng và Nhím, cả ba con đang tiến tới chỗ chàng đang ngồi.
Thấy Bli đang ngồi khóc, Dúi cất tiếng nói an ủi: “Anh ơi, sao có một mình mà ngồi trong rừng sâu rồi khóc thế kia”. Với vẻ mặt thất thần, Bli hoảng hốt, kinh ngạc trước lời an ủi của Dúi, chàng ngơ ngác đưa mắt nhìn quanh ba con vật một lượt rồi định thần trả lời lại: “H’du, người yêu thương nhất của tôi đã bị mất tích rồi, tôi gọi tìm hoài mà không thấy, Dúi ơi!”.
“Đây là vùng đất của quỷ Steng cai trị, chắc nó bắt nàng ta đi rồi, Quỷ Steng rất thích bắt những người con gái xinh đẹp về làm vợ” Dúi giải thích.
Bli chưa hiểu được chuyện gì đã xảy ra, Dúi nói thêm: “Quỷ Steng ngự trị trong một hang động trên đỉnh núi đá rất cao nằm sâu trong rừng Kon Ka Kinh, chính nó đã đầu độc khu rừng, ngăn chặn nguồn nước, làm cho cây cỏ héo khô hết cả”.
Nỗi sợ hãi kèm theo sự thất vọng hiện lên trong mắt chàng, hiểu được sự lo lắng đó, Dúi ân cần: “Anh cho tôi xin một củ mài, tôi sẽ dẫn anh tới hang động của quỷ Steng để cứu nàng ấy ra”.
Ánh mắt Bli lỏe lên một tia hy vọng như người sắp chết đuối với được cọc gỗ, chàng liền đồng ý ngay với lời đề nghị của Dúi.
Bli cùng ba con vật đi sâu vào trong rừng, qua không biết bao nhiêu khe suối khô cạn, những cây cổ thụ hình thù kỳ lạ và những dốc đá đựng đứng cùng với những vực sâu thăm thẳm. Tới một đỉnh núi đá cao chót vót tới tận trời xanh, Dúi rừng lại và nói với chàng: “ Trên đỉnh núi đá này, có một hang động là nơi ở của quỷ Steng, nàng D’du bị quỷ nhốt trên đó”.
Chàng nhìn vách núi đá thở dài nói với Dúi: “ Đỉnh núi cao thế này, cao tới tận mây rồi, làm sao tôi có thể leo lên được chứ?”.
Lúc này Heo rừng mới cất tiếng nói:” Muốn lên trên hang động của quỷ, anh phải vượt qua được ba đỉnh núi cao trên đó. Anh cho tôi xin một củ mài, tôi sẽ tặng anh cặp nanh thần này, anh dùng nó đào đất, cắt đá mà leo lên trên đỉnh núi”, Heo rừng gợi ý.
Nhưng trong lòng chàng vẫn còn một mối lo lắng rất lớn, nếu leo lên tới đỉnh rồi thì làm sao có thể cứu được nàng H’du đây?
Hình như Nhím hiểu được nỗi lo này của chàng, lúc này mới cất tiếng nói: “ Tôi cũng xin tặng anh ba cái lông thần này của tôi, anh chặt cây Tơ Nâng làm nỏ, dùng lông làm mũi tên để bắn quỷ. Nhưng anh phải nhắm bắn chính xác trái tim của nó mới mong mà diệt được. Tôi cũng chỉ xin anh một củ mài thôi”.
Trước khi chia tay chàng, Nhím còn dặn: “ Lúc anh leo lên tới đỉnh, anh nên chọn lúc trời mờ sáng còn mù sương mới vào hang động, đây là thời điểm quỷ Steng đang ngủ sâu nhất và mất cảnh giác. Đó là cơ hội tốt nhất để anh tiêu diệt quỷ và cứu nàng H’du”. Nói xong ba con vậy chào từ biệt chàng và đi dần mất hút vào rừng sâu.
Bli bước đi, nhưng cái chân không chịu nghe lời, cái tay không muốn cử động nữa, nhớ lại đã mấy ngày qua chàng không có cái gì để cho vào cái bụng nên sức lực cũng không còn nữa. Chàng tìm một nơi kín đáo, còn lại một củ mài cuối cùng, chàng lấy ra ăn và nghỉ ngơi để lấy lại sức.
Sức khỏe đã phục hồi, Bli dùng nanh thần đào đất, cắt đá để leo lên đỉnh núi. Chàng đào mãi, đào mãi, ông mặt trời trên đầu, con trăng trên đỉnh đi qua đi lại không biết bao nhiêu lần mà vẫn chưa tới hang động. Cuối cùng, chàng cũng đã leo lên được tới đỉnh núi thứ 3, nhìn xuống dưới là một cảnh tượng vô cùng hùng vĩ, những khối đá to lớn xếp chồng lên nhau. Nhớ lời Nhím dặn, chàng kiếm cây Tơ Nâng để làm nỏ rồi nấp gần cữa hang động chờ tới thời gian thuận lợi để vào hang.
Trời tờ mờ sáng, sương mù bao phủ quanh miệng hang, cảnh tượng lúc này thật mờ ảo. Bli từ từ đi vào trong hang động, thấy quỷ Steng to như một con voi, thân thể đầy lông lá, mặt mũi cực kỳ dữ tợn, trên đầu là hai cái sừng dài, to và cong vút, nó đang nằm bệ vệ trên bục đá ngủ ngon lành. Thấy vậy, Bli gương nỏ lên nhằm ngực quỷ mà bắn, nhưng do mặt mũi của quỷ quá dự tợn làm chàng sợ hãi, tay run cầm cập nên mũi tên bị bắn trượt vào vách đá phía sau. Mũi tên thứ hai thì lại trượt xuống bụng quỷ. Con quỷ bị mũi tên đâm vào đau quá nên thức giấc. Thấy Bli đang ôm nỏ, quỷ gầm lên giận dữ định lao ra, chỉ muốn một tay bóp chết chàng mà thôi. Nhưng may sao, đến lần thứ 3, Bli đã quen với nỏ, đã bớt sợ quỷ rồi nên bình tĩnh hơn. Chàng gương nỏ lên, mũi tên lao vút đi cắm phập vào tim quỷ. Quỷ Steng bị trúng tên, trái tim vỡ tan, đau đớn gào thét rồi gục luôn tại chỗ và nổ tung tan xác. Lúc này, do không còn bị quỷ khống chế, nước từ mạch ngầm trong động phun ra, ầm ầm đổ xuống ba tầng núi tạo ra dòng thác Ba Tầng dữ dội.
Trời bổng nhiên nổi gió, mây mù kéo tới bao phủ cả bầu trời, sét đánh ầm ầm, mưa như trút nước vào mặt người. Bli đã cứu được H’du, hai người ôm nhau khóc vỡ òa trong sung sướng, nước mắt hòa vào cùng mưa rơi xuống dòng thác Ba Tầng.
Quỷ Sreng đã bị diệt, trời đất trở lại bình thường, mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi trở lại, dân làng được mùa quanh năm không còn lo thiếu thức ăn, nước uống. Người dân trong bản làng Ba Na khi nhắc đến thác Ba Tầng là nhớ đến tình cảm thủy chung, sâu sắc của chàng Bli dành cho nàng H’du.
Đinh Khánh Toàn
Viết theo lời kể của Bok Young – Già làng Đêkjiêng.